50 Soruda Arkeoloji - Mehmet Özdoğan

"Arkeolojinin zamansal alt sınırının başlangıcı insanın ilk standart tanımlanabilir aleti yapmasıdır üst sınırı ise bugüne kadar gelir."

"Bugünkü bilgilerimizle ilk standart aletleri yani arkeolojinin başlangıcını yaklaşık 2,5 milyon yıl önce olarak görmekteyiz."

"Maddi kalıntı, insan tarafından doğrudan ya da dolaylı olarak etkilenen, kullanılan, değiştirilerek yapılan ya da biçimlendirilen her şeyi kapsamaktadır."

"Geçmiş dönemlerden günümüze kalabilen malzeme çok sınırlıdır. Bunların büyük bir bölümü yapıldığı ham madde türüne ve bulunduğu doğal ortama bağlı olarak tümüyle ortadan kalkmaktadır. Örneğin ahşap, kumaş gibi organik maddeler ancak belirli ortamlarda korunabilir. Zamana ve koşullara daha dayanıklı olduğunu düşündüğümüz demir gibi diğer birçok hammadde türü de zamanla çevre koşullarına bağlı olarak ortadan kalkabilir."

"Örneğin yangın geçirmiş bir evdeki buluntular yangın geçirmeden terkedilmiş bir evdeki buluntulara göre çok daha fazla ve çeşitlidir. Yangın sıradan koşullarda zamanı dayanıksız olan bazı organik maddelerin örneğin buğday, arpa gibi tahılların kömürleşerek korunmasını sağlamaktadır. Bu sayede o toplumun çiftçilik yaptığını öğrenmenin yanı sıra hangi tür buğdayı ektiği bunu nasıl ve nerelerde depoladığı ve bundan nasıl yararlandığı gibi soruların yanıtlarını da alabilmekteyiz."

"Korumaya en büyük katkıda bulunan felaketlerin başında belirli tip yanardağ patlamaları gelmektedir Eğer yanardağ kızgınlar akıtmadan önce kalın dolgular oluşturacak şekilde püskürürse bu kalın kül tabakası her türlü kalıntıyı örter ve daha sonra bunun üzerine gelen lav tabakası da söz konusu kalıntıların bir kasaya konulmuş gibi kilitlenerek korunmasını sağlar."

"Ülkemizde Kula bölgesinde MÖ 20 bin yıla ait çamurlu bir zeminde yürümüş bir insanın ayak izleri bölgedeki bir yanardağı külleri ile örtülerek günümüze kadar gelebilmiştir."

"Örneğin bakteri ortamının dolayısı ile çürümenin olmadığı çölde, buzda, bataklıkta aşırı tuzlu ortamda ya da Sibirya'da olduğu gibi donmuş topraklarda her türlü organik madde bozulmadan günümüze kadar gelebilmektedir."

"Kültür tarihine genel olarak baktığımızda zamana en dayanıklı malzeme türleri taş, çanak, çömlek ve daha az oranda kemiktir."

"Bu nedenle özellikle kurak ya da yarı kurak bölgelerde Höyükler daha yüksek ve daha çok katmanlıdır."

"Yağışlı su kaynaklarının bol bulunduğu bölgelerde yerleşmelerin sürekli aynı yerde bulunması gerekmediğinden Höyük oluşumu daha engel enderdir."